تشویق چگونه است؟

محمدسعید روزبه - "آفرین به بچه با هوشم" یا "آفرین به بچه تلاشگرم" ؟

 این دو جمله هر چند یک مخاطب دارند و مفهوم شان تشویق است ، دو نتیجه متفاوت به بار می آورند.

دانشگاه استنفورد تحقیقی انجام داده است که شرح مفصلش در این مجال نمی گنجد. خلاصه اش این است که چند گروه از دانش آموزان که در یک آزمون موفق شده بودند را با تعابیر مختلفی از جمله دو جمله فوق مورد تشویق قرار دادند.

در مقایسه نتایج این دو جمله ، کسانی که با تعبیر "باهوش" مورد تشویق قرار گرفته بودند در آزمون های بعدی، نتایج ضعیف تری نسبت به گروهی که "پرتلاش" خوانده شده بودند، کسب کردند.

تفاوت به دست آمده این گونه توضیح داده می شود که وقتی به دانش آموزی گفته می شود که تو باهوش هستی و این ویژگی در او پر رنگ جلوه داده می شود (حتی اگر او واقعاً باهوش باشد) ، اندک اندک او تصور می کند که نیازی به کار و تلاش ندارد و هوش سرشارش همه کارها را انجام خواهد داد!

اما وقتی به دانش آموزی تلاشگر گفته می شود، او این گزاره را در وجود خود می پذیرد که اگر موفقیتی به دست آورده ، مرهون تلاش های اوست.

کودک شما چگونه است؟

پروفسور و روانپزشک معروف، دکتر طارق علی الحبیب می گوید:

کودکت خیلی دروغ میگه!                 زیرا خیلی بهش گیر میدی.

کودکت اعتماد بنفس نداره!                 زیرا تشویقش نمی کنی.

کودکت کم حرفه!                            زیرا باهاش حرف نمیزنی.

کودکت دزدی میکنه!                        زیرا بذل و بخشش رو بهش نمی آموزی.

کودکت ترسوست!                           زیرا همیشه طرفداریشو میکنی.

کودکت به دیگران احترام نمیزاره!        زیرا صدات رو واسش پایین نمی آری.

کودکت همیشه عصبیه!                     زیرا ازش تعریف نمیکنی.

کودکت بخیله!                               زیرا باهاش همکاری نمیکنی.

کودکت به دیگران پرخاش میکنه!        زیرا تو خشن و سختگیری.

کودکت ضعیفه!                             زیرا همیشه تهدیدش میکنی.

کودکت داد و فریاد میکنه!                 زیرا بهش اهمیت نمیدی.

کودکت ناراحتت میکنه!                    زیرا بغلش نمی کنی و نمی بوسیش.

کودکت ازت فرمان نمی بره!              زیرا درخواستات بیش از حده.

کودکت گوشه گیره!                        زیرا همیشه مشغولی.(مشغول کارهای خودت)

نمود این رفتارها در بزرگسالی بسیار خطرناک و غیر قابل درمانند...

چگونه با فرزندانمان رفتار کنیم؟

به جای اینکه کاری کنیم که بچه ها از ما حساب ببرند ، کاری کنیم که روی ما حساب باز کنند .
به جای اینکه در بچه ها ترس بوجود آوریم ، در آنها عشق و علاقه را زیاد کنیم ، چرا که ترس ، دروغگویی و ریاکاری را پرورش می دهد .

 به جای اینکه بخواهیم با سرسختی نظر خود را اعمال کنیم ، با منطق و دلیل او را قانع کنیم که اقتدار در همین است 

( از کتاب تربیت علیرضا فیض )

مهارت نه گفتن

‏ یکی از مهم ترین اصول تربیت ، یادگیری مهارت نه گفتن به کودک است.

یکی از مهم ترین اصول تربیت ، یادگیری مهارت نه گفتن به کودک است. گاهی اوقات کودکان خواسته هایی دارند که قابل قبول نیست ، باید در این شرایط به آنها نه بگوییم ، اما نه گفتن روش خاصی دارد که در صورتی که درست از این روش ها استفاده کنیم زودتر به نتیجه ی مطلوب خواهیم رسید.

نه گفتن زیاد باعث می‌شود که کلمه نه بی‌اثر شود. بعضی از متخصصان معتقدند کودکانی که زیاد کلمه نه را از زبان بزرگترها می‌شنوند کم‌کم این کلمه را ناشنیده می‌گیرند و یا تنها به صورت خشمگین شما در هنگام به زبان آوردن این کلمه توجه می‌کنند.

پس یک مادر چه باید بکند؟! آِیا به کودکش اجازه دهد تا دیوانه وار بدود و هیچ محدودیتی برای او قائل نشود؟ نه نیازی به گفتن این همه «نه» نیست. والدین می‌توانند با روش بهتری برای کودکان محدودیت تعیین کنند بدون اینکه به آنها این همه نه بگویند. می‌توان با بله گفتن هم همان کار را کرد بدون اینکه پاسخ منفی به کودک دلبندتان بدهید. البته در بله گفتن هم باید تعادل داشت.

محیط امن و مناسب فراهم کنید

شاگرد اول / شاگرد دوم

این نوشتار، خلاصه ای از چندین تحقیق علمی در دنیاست.

کاش به فرزندانمان بیاموزیم که شاگرد دوم بودن، چقدر می‌تواند از شاگرد اول بودن، ارزان‌تر باشد. به آنها بگوییم که شاگرد اول بودن از شاگرد دوم بودن بهتر است، اما در تصمیم‌گیری و انتخاب و برنامه‌ریزی برای زندگی، فقط «بهتر» بودن مهم نیست. هزینه‌ی مناسب کردن هم مهم‌ است. اگر پنج ساعت درس خواندن در هفته به نمره‌ی ۱۵ و ده ساعت درس خواندن به نمره‌ی ۱۸ منتهی شود. شاید برای ۱۹ گرفتن بیست ساعت وقت لازم باشد و برای ۲۰ گرفتن چهل ساعت. وقتی که فرزند خود را وادار می‌کنیم که برای ۲۰ تلاش کند و توضیح می‌دهیم که ۱۹ برای تو خوب نیست، به او می‌آموزیم که نصف عمر مفید خود را «صرف بازی رقابت» کند.
او بزرگ می‌شود و به خاطر می‌سپارد که دوم بودن خوب نیست. «معاون شرکت» بودن خوب نیست و او باید «مدیر شرکت» باشد. از موقعیت خوب خود، ناراضی می‌شود. او خوب به خاطر دارد که شما تایید کرده‌اید که بیشتر وقت گذاشتن و اول شدن،‌ به همه‌ی سختی‌ها و محرومیتها می‌ارزد و او این بار،‌ همسر و فرزندانش را از حضور خودش در خانه محروم می‌کند. زود می‌رود و دیر بازمی‌گردد.

در بین دوستانش، او بهترین خانه یا بهترین ماشین را ندارد و باز یاد شما می‌افتد که اول بودن، به هر قیمتی می‌ارزد. پس به سراغ رشوه و فساد می‌رود. چون در کارنامه‌ شغلی‌اش هم، رتبه‌ی نخست و نمره‌ی بیست را می‌خواهد.

گویید که ما گفتیم بیست اما نه به هر قیمتی. گرفتن فرصت بازی و شادی و استراحت و رشد و یادگیری و محدود کردن افق دید فرزندان به صفحه‌ی کتاب، بالاترین قیمتی است که در آن سن، می‌توانستند پرداخت کنند و خوب به خاطر می‌سپارند که اول بودن، به هر قیمتی می‌ارزد.

کاش وقتی فرزندمان نمره‌ی هفده را به خانه آورد، به جای اینکه بگوییم بقیه چند شدند و معدل کلاس چند بود، بپرسیم در آزمون قبلی، نمره‌ات چند شده بود؟ وقتی که یاد گرفت، معدل پایین کلاس می‌تواند توجیهی برای نمره‌ی پایین او باشد، در بزرگسالی نیز، رفتارهای نادرست بزرگ دیگران را بهانه‌ای برای رفتارهای نادرست کوچک خود خواهد کرد. او یاد می‌گیرد که وقتی دروغ گفت، در توجیهش بگوید: دیگران هم دروغ می‌گویند؛ بیشتر از من. او این نحوه استدلال را از ما آموخته است. اما وقتی می‌پرسیم،‌ نمره‌ی قبلی‌ات چند بود، می‌آموزد که هر کس با گذشته‌ی خودش مقایسه می شود. او مسیر رشد و پیشرفت را طی خواهد کرد،‌ بی آنکه جلوتر بودن دیگران، بی‌انگیزه‌اش کند و عقب ماندن اطرافیان،‌ در دلش شادی نهانی ایجاد کند.
کاش هرگز از هوش خوب او نگوییم. از تلاش زیادش بگوییم. اگر از هوشش گفتیم،‌ دیر یا زود، با هر شکست یا اشتباه، باور خود را به هوش بالایش و به حرف‌های ما از دست خواهد داد. زندگی جایی نیست که شکست یا اشتباه، اجتناب پذیر باشد. اما وقتی از تلاش زیادش گفتیم، اگر هم شکست یا اشتباه کرد، باورش را به خودش از دست نمی‌دهد. بلکه تصمیم می‌گیرد که بهتر و بیشتر تلاش کند. هر شکستی او را محکم‌تر و پرتلاش‌تر خواهد کرد. ضمن اینکه به تدریج خواهد آموخت، که چیزی باعث افتخار است که برای تلاشش،‌ زحمت کشیده باشد. نه چیزی که با آن، به دنیا آمده باشد.

کاش وقتی او به خانه آمد و گفت بالاترین نمره را به دست آورده و خیلی‌ها،‌ در امتحان حتی نمره‌ی قبولی نگرفتند، به جای لبخند و تشویق، بپرسیم: چه شد که قبول نشدند؟ تو هیچ کاری نمی‌توانستی بکنی که نمره‌ی بهتری بگیرند؟ تا او بیاموزد که لذت و افتخار، زمانی معنا دارد که دیگرانی هم باشند که کمابیش در آن شریک شوند. او باید یاد بگیرد که در آینده هم، زمانی از خودرو گرانقیمت خود لذت ببرد، که دیگران، یک خودرو متوسط در اختیار داشته باشند. او باید یاد بگیرد که هیچ کس از متوسط اطرافیانش چندان فراتر نمی‌رود و دانش‌آموزی که معدلش با میانگین کلاس، فاصله بسیار دارد، یا طرد خواهد شد یا تنبل.

کاش به خاطر داشته باشیم، که مدرسه، در اولویت نخست، تمرین حضور در جامعه است و نه فرصتی برای کسب نمره و مدرک. مهم نیست که معلم به او نمره‌ی درستی داده یا نه. حتی مهم نیست که حقش بیشتر بوده یا کمتر. مهم آموختن این است که چگونه برای گرفتن چیزی که باور دارد حق اوست صحبت می‌کند. مهم این است که یاد بگیرد بین سلطه‌جویی و سلطه‌پذیری، مرز باریکی وجود دارد که انسان بودن از همان نقطه، آغاز می‌شود...

منبع: عصر ایران

تکنولوژی نوین و کودکان و نگاهی به آسیب های آن

والدین خوشحال هستند که فرزندشان با دستاوردهای فناوری آشنا شده اند اما از زیان‌های نامرئی کاربرد این وسایل بی اطلاع هستند. این روزها، بسیاری از خانواده ها با هر سختی و مشقتی که شده این وسایل را برای فرزندانشان تهیه می کنند اما از این مسأله ی مهم غافل هستند که وسایلی مانند تبلت، موبایل و ... به راحتی قابل جابه جا کردن هستند و والدین نمی توانند کنترل لازم را بر فرزندشان داشته باشند

والدین باید تا جایی که ممکن است از خرید این وسایل به عنوان اسباب بازی در سنین دبستان جلوگیری کنند زیرا وسایل دیجیتالی محاسن و معایبی دارد که معایب آن در این سن بیشتر است. والدین باید حتماً در طول روز زمانی مشخص را برای بازی کودک با تبلت تعیین کنند و اجازه دهند فقط در همان زمان با آن کار کنند به این ترتیب هم برنامه ریزی را به او آموخته اند و هم از پیامدهای ناشی از استفاده بدون مراقبت کم کرده اند.

کاربرد زودرس و زودهنگام تبلت ها باعث می شود کودکان دچار مشکلات رفتاری شوند و از بازی های جمعی، مهمانی ها و دورهمی های خانوادگی کناره گیری کنند و همین رفتارهای باعث نهادینه شدن گوشه گیری، عزلت و تنهایی در آنان می شود و و عقب ماندن از درس و مدرسه کمترین عارضه ی استفاده از این وسایل است.

ناراحتی های مفاصل انگشتان، بی حسی اعصاب نوک انگشتان، آرتروز گردن، مشکلات بینائی، ناراحتی های گوارشی به علت نشستن زیاد، تیک های عصبی مانند به هم زدن پی در پی پلک ها یا بالا انداختن شانه ها همراه با پرخاشگری و تنش های عصبی، کابوس های شبانه و همچنین خواب های وحشتناک سلامت کودکان و نوجوانان را تهدید می کند.

باید با جایگزین های مناسب و سرگرم کردن کودک به بازی های دسته جمعی و ورزش های جمعی و انفرادی، کودکان را از این وسیله جدا کنند و اگر قادر به مقابله نیستند زمان معینی را در طول هفته در اختیار کودکان قرار دهند نه این که کودکان با تبلت از خواب بیدار شوند و به خواب بروند.

استفاده از رایانه برای کودکان زیر ٣ سال توصیه نمی شود زیرا در این مرحله ی سنی بهتر است انرژی کودک صرف یادگیری مهارت های حرکتی، زبانی، ارتباط برقرار کردن و بازی شود. یکی از رفتارشناسان کودک معتقد است، سن کار کردن با این وسایل حداقل ١٠ سال است و نباید این وسایل را در سنین پایین در اختیار کودکان قرار داد.

دستاوردهای فناوری اگر در جای خود استفاده نشود و کارکرد مناسب نداشته باشند آسیب های غیر قابل جبرانی خواهند داشت.